James Harris Simons (25.04.1938 - 10.05.2024) là một nhà quản lý quỹ phòng hộ, nhà đầu tư, nhà toán học và nhà từ thiện người Mỹ. Ông là người sáng lập Renaissance Technologies và Quỹ Medallion, đồng thời được mệnh danh là “Vua định lượng". Ông nổi tiếng bởi hiệu suất và sự ổn định mà quỹ của ông đạt được, cũng như việc áp dụng sớm các phương pháp định lượng trong giao dịch. Phương pháp giao dịch định lượng của ông đã thành công vang dội trong nội bộ và là nguồn cảm hứng quan trọng cho những ai muốn theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực tài chính định lượng ứng dụng, bao gồm giao dịch định lượng, giao dịch thuật toán, và giao dịch tần suất cao.

Bài viết này, dựa trên các cuộc phỏng vấn trực tiếp của Simons và các nguồn thông tin đáng tin cậy, nhằm cung cấp những phát kiến then chốt từ sự nghiệp của “vua định lượng".

Phát kiến 01: Khoa học cơ bản là cốt lõi

Với xuất phát điểm là nhà khoa học toán lý thuyết hàng đầu thế giới, Simons, người đã phát triển hình thái Chern-Simons (Chern-Simons form) cùng với Shiing-Shen Chern và đóng góp vào sự phát triển của lý thuyết dây (string theory) nên Jim Simons có xu hướng thích làm việc với những nhà khoa học xuất sắc nhất trong lĩnh vực khoa học tự nhiên. Cách tiếp cận này của ông khác biệt hoàn toàn so với cách tiếp cận thông thường: tập trung vào những chuyên gia hàng đầu trong các thị trường tài chính hoặc công nghệ. Khi một quỹ định lượng hoạt động trong thị trường tài chính sử dụng sức mạnh của hệ thống máy tính, họ thường tự phân loại mình là các tập đoàn công nghệ tài chính, điều này ngụ ý rằng những nhân sự quan trọng là các chuyên gia về công nghệ hoặc tài chính.

Jim Simons không tuân theo lối tư duy truyền thống. Ông tin rằng khả năng phát hiện các mô hình mới trong tài chính yêu cầu một bộ kỹ năng tương tự trong khoa học tự nhiên. Do đó, một nhà khoa học xuất sắc trong lĩnh vực khoa học tự nhiên sẽ là một ứng cử viên tuyệt vời cho quỹ của ông. Đó là lý do tại sao ông tìm kiếm các nhà vật lý, nhà toán học, nhà thiên văn học và nhà khoa học máy tính, trong khi kiến thức tài chính thậm chí không phải là một yêu cầu bắt buộc.

Phát kiến 02: Trao cho người thông minh sự tự do và môi trường để tương tác

“Thuật toán của tôi luôn là: tập hợp những người thông minh lại và cho họ nhiều tự do. Tạo ra một bầu không khí mà mọi người đều nói chuyện với nhau. Cung cấp cơ sở hạ tầng tốt nhất. Và biến họ trở thành cộng sự của nhau. Đó là thuật toán mà chúng tôi áp dụng tại Renaissance.” Đây có thể là động lực đằng sau bí quyết tăng trưởng dài hạn của RenTech.

Simons cũng giải thích thêm rằng “thông minh" theo quan điểm của ông là có bằng Tiến sĩ trong lĩnh vực khoa học tự nhiên với ít nhất 5 năm kinh nghiệm và có một vài bài báo chất lượng. Ông tin rằng, nếu một người có thể làm tốt việc khám phá các mẫu hình trong tự nhiên thì họ có thể tái tạo khái niệm đó trong thị trường tài chính.

Simons cũng đưa ra ví dụ về một số dự án mà ông tài trợ đủ cho một số thành viên trong suốt 5 năm mà không biết cụ thể họ sẽ làm gì trong tương lai gần.

Phát kiến 03: Bộ dữ liệu khổng lồ, cơ sở hạ tầng tốt nhất, thỏa thuận bảo mật suốt đời (Life-Long NDA) và tự động hoá 100%

Bất kỳ thuật toán tốt nào cũng sẽ lỗi thời sau 5 năm, vậy lợi thế cạnh tranh lâu dài của RenTech là gì?  

Đầu tiên, đó là một cơ sở dữ liệu khổng lồ với rất nhiều thông tin cơ bản điển hình như báo cáo tài chính và dữ liệu thị trường. Dữ liệu ngoại vi như thời tiết, nhiệt độ, độ ẩm, tốc độ gió cũng được thu thập. Thực tế, bất kỳ dữ liệu nào xảy ra trong thời gian thực đều được thu thập nếu có thể. Một người có thể không biết lý do tại sao một bộ dữ liệu có giá trị cho đến khi tìm thấy mối liên kết.

Thứ hai, cơ sở hạ tầng là điều bắt buộc. Nếu không có cơ sở hạ tầng tốt nhất, không thuật toán, mô hình hoặc mẫu hình nào có thể được tận dụng tối đa tiềm năng. Việc liên tục đầu tư vào cơ sở hạ tầng tốt nhất trong ngành giao dịch là một trong những lợi thế cạnh tranh chính của RenTech. Trong thời hiện đại, cơ sở hạ tầng là rào cản khó khăn nhất đối với những người chơi mới tham gia vào lĩnh vực này.

Thứ ba, tất cả các thành viên của RenTech đều bắt buộc phải ký một thỏa thuận bảo mật suốt đời. Điều này xuất phát từ bản chất không thể cấp bằng sáng chế cho các khám phá. Simons cho biết, khi một thuật toán được cấp bằng sáng chế, sẽ có nhiều người tìm cách tiếp cận và sử dụng thuật toán đó. Đó là bản chất của ngành này, không có bằng sáng chế nào cho các thuật toán.

Cuối cùng, tự động hoá hoàn toàn trong bất kỳ hoàn cảnh nào để không có cảm xúc và không có sự can thiệp nào có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Phương pháp này làm tăng độ tin cậy của hệ thống rằng tất cả thành viên đều biết rằng không ai có thể đưa ra quyết định giao dịch ngoài hệ thống.

Tranh cãi 

Quỹ Medallion, chỉ dành riêng cho các thành viên nội bộ của RenTech, đã hoạt động cực kỳ nổi bật. Theo cuốn sách của Gregory Zuckerman, tỷ suất lợi nhuận hàng năm của quỹ này trong giai đoạn 1988 - 2021 là 62% trước phí. Tuy nhiên, quỹ dành cho các nhà đầu tư bên ngoài thậm chí không thể vượt qua được SPY. Đến năm 2020, tỷ suất lợi nhuận hàng năm của Quỹ Renaissance Institutional Equities Fund (RIEF) chỉ là 8.05% so với 9.6% của SPY. Tình trạng tương tự cũng xảy ra với các quỹ bên ngoài khác do RenTech quản lý.

Ngoài ra, “Renaissance Technologies đã tránh được việc phải trả hơn 6 tỷ đô la tiền thuế bằng cách nguỵ trang các giao dịch chứng khoán hàng ngày của mình thành các khoản đầu tư dài hạn”, Thượng nghị sĩ John McCain, thành viên cao cấp nhất của Đảng Cộng hòa, đã lên án Simons về việc sử dụng cấu trúc tài chính phức tạp để che giấu lợi nhuận vốn ngắn hạn thành lợi nhuận vốn dài hạn. Tháng 9 năm 2021, có thông báo rằng Simons và các đồng nghiệp của ông sẽ phải trả hàng tỷ đô la tiền thuế còn nợ, lãi suất và tiền phạt để giải quyết tranh chấp.

Đối với nhiều nhà giao dịch hàng đầu, Jim Simons là người đã áp dụng giao dịch định lượng khi thế giới chưa có khái niệm định lượng, để lại một di sản quý giá cho những ai muốn theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực tài chính định lượng ứng dụng. Dù bạn có tin hay không, một đội ngũ những nhà khoa học thông minh với sự tự do và một môi trường hỗ trợ cho sự tương tác cùng với những công cụ hàng đầu chính là thuật toán tốt nhất của Jim Simons.